Αρκάδιος

I

(377 – 408 μ.Χ.). Αυτοκράτορας του Βυζαντίου (395-408).Ο πρώτος αυτοκράτορας του Βυζαντίου μετά την οριστική διαίρεση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον πατέρα του Θεοδόσιο τον Μέγα σε ανατολικό και δυτικό τμήμα. Με αδύνατο χαρακτήρα, άβουλος και άπειρος, όταν ανήλικος ανέβηκε στον θρόνο (395), επιτροπεύτηκε στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του από ξένους συμβούλους ικανούς αλλά συμφεροντολόγους, που ενδιαφέρθηκαν για τα προσωπικά τους συμφέροντα και τα συμφέροντα των οπαδών τους (Ρουφίνος, Ευτρόπιος). Τους συμβούλους αυτούς διαδέχτηκε στη διακυβέρνηση της χώρας το 400 μ.Χ. η Γερμανίδα σύζυγος του Α. και αυτοκράτειρα Ευδοξία.

Το μεγάλο πρόβλημα της εποχής αυτής, που παίρνει απειλητικές διαστάσεις για την αυτοκρατορία, είναι το γερμανικό. H διαλλακτική πολεμική του Θεοδοσίου του Μεγάλου απέναντι στους Γότθους τους έκανε ιδιαίτερα επικίνδυνους, κυρίως στην περίοδο της αδύνατης βασιλείας του Α., όταν εγκατεστημένοι ως σύμμαχοι στις βόρειες επαρχίες της αυτοκρατορίας, με αρχηγό τον Αλάριχο, κάνουν φοβερές επιδρομές και λεηλατούν την αυτοκρατορία από τη Θράκη έως την Πελοπόννησο, ενώ συγχρόνως Γότθοι έχουν διεισδύσει σε ανώτερες στρατιωτικές και διοικητικές θέσεις.

Τα εκκρεμή προβλήματα που υπάρχουν ανάμεσα στο ανατολικό και το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας (κυρίως η περίπτωση του Ιλλυρικού που το διεκδικούν και η Ανατολή και η Δύση) εμποδίζουν τη συνδυασμένη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του γερμανικού στοιχείου που, αντίθετα, όταν βάλλεται από το ένα τμήμα της αυτοκρατορίας ενισχύεται από το άλλο.

H γερμανική απειλή, ύστερα από επανάσταση και των Γότθων της Φρυγίας και συνεργασία των τελευταίων με τους Γότθους στρατιώτες του βυζαντινού στρατού, που είχε σταλεί για να τους αντικρούσει, δημιουργεί μια φοβερή αντίδραση του λαού της Κωνσταντινούπολης, κυρίως όταν οι Γότθοι –στρατιώτες και γυναικόπαιδα– με επικεφαλής τον αρχηγό τους Γαϊνά βαδίζουν στην Κωνσταντινούπολη. Επακολουθεί σφαγή 7.000 Γότθων και επικράτηση του αντιγερμανικού κόμματος και του αρχηγού του Αυρηλιανού (401 μ.Χ.). H στροφή του Αλάριχου εναντίον της Δύσης, που ακολουθεί την καταστροφή του Γαϊνά, ελευθερώνει την Ανατολή από τις γοτθικές επιδρομές που, όταν το 407 επαναλαμβάνονται, αποκρούονται από τον πρωθυπουργό Ανθέμιο.

H δεύτερη φάση της βασιλείας του Α., στην οποία επικρατούν ικανοί Έλληνες πολιτικοί, ο Αυρηλιανός πρώτα και o Ανθέμιος ύστερα, χαρακτηρίζεται από την ενίσχυση του εθνικού φρονήματος, αποτέλεσμα της μεγάλης ταλαιπωρίας του λαού, αλλά και της συμβολής αξιόλογων προσωπικοτήτων με ισχυρή εθνική συνείδηση (επισκόπου Συνεσίου, Αυρηλιανού). Μεγάλη προσωπικότητα της εποχής, που διαδραμάτισε αξιολογότατο ρόλο, παρότι τελικά εξορίστηκε, ήταν ο πατριάρχης Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

II

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Α. και Νέστωρ ή Νεστόριος. Διετέλεσαν επίσκοποι Τριμυθούντος (Κύπρου). Υπέκυψαν στα βάσανα και στις κακουχίες. H μνήμη τους τιμάται στις 7 Μαρτίου.

2. Επίσκοπος Αρσινόης Κύπρου. Έχουν γραφτεί εγκώμια γι’ αυτόν από τον Νεόφυτο τον Έγκλειστο. H μνήμη του τιμάται στις 29 Αυγούστου.

3. Άγιος της Κυπριακής Εκκλησίας. Αρχιεπίσκοπος Κύπρου.